Bloody
diarhhea o coccidiosis? Pasteurollosis? Collibacillosis?
Salmonellosis? Avian mallaria? Worm infestations? Ano ang common
denominator ng mga sakit na ito? At gaano kalaki ang epekto kung
hindi natin ito maagapan? Ano ang dapat nating gawin?
Ang
tuka ng manok ay kung saan papasok ang pagkain. Pag lalabasan ng
laway, mabilis itong malulunok at ito'y tumutoloy sa esophagus na
siyang dinadaanan ng pagkain papunta sa crop. Ang crop ang nag-iimbak
ng di pa tunaw na pagkain hanggang papunta na ito sa tiyan.
Ang
stomach acid ay nagdudurog sa mga pagkain na di nadurog ng tuka or
bibig ng manok. Mula rito ay pupunta ito sa proventriculus na siyang
tunay na tiyan ng manok. Dito ay lumalabas ang digestive acid na
tumutunaw sa pagkain. Karugtong din nito ang esophagus at ang
balun-balonan o gizzard. Ang gizzard ay dumudurog at tumutunaw sa
pagkain na di kayang tunawin ng proventriculus.
Ang
maliliit na bituka ay tumutulong naman sa pagtunaw ng mga sustansya
tulad ng sugar, fats at vitamins. Ang malaking bituka ang imbakan ng
dumi at ito rin ang naglalabas ng nasabing dumi. Ang cloaca naman ay
nasa puwet ng manok at dito nakatabi ang dumi hanggang sa mailabas
ito. Ang sakit sa digestive system ng manok ay nakikita sa kulay at
consistency ng kanilang ipot o dropping.
Kapag
ang ipot ay malabnaw at may kasamang dugo, ang manok ay may bloody
diarhhea o coccidiosis at maaring magpabalik-balik. Ang isa pang
sakit sa digestive sytem ng manok na makikita naman sa kanilang mala
berdeng (greenish) droppings ay ang avian malaria. Ang avian malaria
ay dala ng lamok na infected ng Plasmodium Gallenaceum.
Ang
mabisang gamot sa coccidiosis o avian malaria ay ang PYRISTAT
POWDER. Kumbinasyon ng Pyrimethamine Hydrochloride, Sodium
Sulfaquinoxaline at Menadione (Vitamin K3). Para sa mga sisiw.
Maghalo ng isang sachet ng Pyristat Powder (2 teaspoon) sa limang
galong tubig sa loob 2 to 4 araw. Ulitin tuwing makalawang buwan (2
months) sa loob ng anim na buwan.
Sa
mga breeders or cocks, magbigay ng isang sachet sa limang galong
tubig sa loob ng apat na araw.dalawang magkasunod na araw. Kapag ang
droppings ay maputi or madilaw at may kabaho-an ang amoy ang manok ay
may pasteurollosis o collibacillosis o kayay salmonellosis. Ang
pasteurulosis o fowl cholera ay ang matinding diarhhea dala ng
bacteria pasteurella multocida at ito ay madaling makahawa o
makamatay.
Ang
collibacillosis ay dulot ng bacteriang e.coli at ito ay kadalasang
dahilan ng matinding diarhhea ng mga sisiw at maaring sanhi ng
intestinal infections at bandang huli, kamatayan. Ang salmonellosis
naman ay dala ng bacteriang salmonella at siyang sanhi ng abdominal
distress at diarhhea at maaring kumalat sa dugo at internal organs ng
manok.
Ang
kanilang droppings ay maberde o madilaw at kadalasang may kasamang
dugo. Ang sakit na ito ay nakamamatay rin. Sa tatlong
ito—pasteurollosis, collibacillosis or salmonellosis, iisa lang ang
gamot dito—TRISULLAK
CAPLET. Sa mga sisiw, magbigay ng isang sachet at ihalo sa isang
galong tubig at ibigay sa loob ng tatlo hanggang limang araw. Sa mas
malaking manok, magbigay ng isang caplet sa bawat apektadong manok sa
loob ng 3 to 5 araw.
Ang
pesteng bulate na kadalasang tumatama sa ating manok panabong ay ang
pinworm, roundworm, tape worm at hair worm. Ang sagot natin dyan
ay VERMEX
Tablet at TAPE
TERMINATOR. Ang vermex ay pinagsamang bisa ng niclosamide at
levamisole. Napatunayan na mabisa sa round worms, pin worms at hair
worms sa mga manok. Bukod sa mabisa, hindi na kailangang i-fasting
ang manok panabong bago ito ibigay.
Para
sa manok na may edad 4 hanggang 6 na buwan. Isubo ang kalahating
capleta ng Vermex. Gawin ito tuwing ikalawang buwan. Para naman sa
manok na mahigit na 6 na buwan ang edad. Isang buong Vermex Caplet
ang ibigay. Ulitin ito tuwing ikalawang buwan. Kung liquid dewormer
naman po ang ating kailangan. Ibigay po nating ang Tape Terminator na
may bisa ng praziquantel at levamisole hydrochloride. Kontra round
worms at tape worms sa manok.
Para
sa mga sisiw. Edad 2 hanggang 3 buwan. Maghalo ng isang kutsarita (1
teaspoon) sa isang galong tubig. Sa edad 4 hanggang 5 buwan, maghalo
ng dalawang kutsarita (2 teaspoon) sa isang galong tubig. Ibigay sa 2
magkasunod na araw. Purgahin sila tuwing ikalawang buwan upang
maiwasan ang pabalik-balik na bulate. Sa mga stags at breeders. 1
hanggang 2 cc kada ulo. Sa bullstags at cocks, 2 cc kada ulo.
Sa
Tape Terminator, matatanggal natin ang tape worms at round worms.
This article is sponsored by Gallos Finos Gamefowl Supplies, para sa kumpletong gamot at supplements ng manok panabong.